برج آتش نشانی یا برج یانقین (در زبان آذری به معنای آتش و آتش سوزی)، سازه ای 23 متری با بیش از 100 سال قدمت است که در اواخر دوره قاجار، پس از تاسیس نخستین بلدیه در شهر تبریز ایجاد شد. در سال 1221 که مأموران روسیه تزاری در تبریز حضور داشتند، برای خاموش کردن آتش و حفاظت از منافع خود در این شهر، نخستین آتش نشانی را ایجاد کردند. البته این سازمان ماموریت امدادی انجام نمیداد و تنها وظیفهاش اطفای آتش بود. نقل است که انگیسی ها و فرانسوی ها به تقلید از این برج، سازه های آتش نشانی در کشور خود ساختند.
این برج که نخستین سازه و نماد آتش نشانی کشور است در آغاز به عنوان برج نگهبانی مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان به دلیل ارتفاع بسیار و اشراف داشتن بر مناطق اطراف، دیدهبانی در بالای برج کشیک میداد. در مواقعی که آتش سوزی اتفاق میافتاد، این نگهبان زنگی بزرگ و برنزی که از سقف آویخته شده و نشان هشدار آتش نشانی بود، را به صدا در میآورد. پس از به صدا در آمدن زنگ ماموران این سازمان تعدادی بشکه را با آب انبار همسایه پر کرده بر روی گاری قرار میدادند و برای خاموش کردن آتش، به سمت محل دقیق حادثه به راه میافتادند. تعدادی تجهیزات برای این عملیات مانند پمپاژ آب با پمپهای مسی و برنزی دستی دو طرفه، ماشینهای اطفای حریق و... که در دوره قاجاریه استفاده میشد، زینت بخش محوطه ایستگاه برج آتش نشانی هستند. یکی دیگر از ویژگی های این برج قرار داشتن یک چراغ بزرگ در بالای آن و تبدیل شدن سازه به یک فانوس دریایی است. به طوری که مسافران از پمودن مسیر درست مطمئن میشدند و مردم نیز برای کمک خواستن آن را آسانتر پیدا میکردند.
ساختمان آجری برج دارای یک ایوان هشت ضلعی، هشت نورگیر در جهت های متفاوت، پلانی دایرهای شکل و راه پله ها حلزونی شکل است که از پایین تا قسمت نگهبانی آن ادامه دارند.
این بنا در سال 1377 با شماره ثبت 2011 در سازمان میراث فرهنگی و صنایع گردشگری، به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
برای بازدید از برج آتش نشانی به استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز، نبش خیابان خاقانی و بهادری مراجعه نمایید. اگر با ماشین شخصی سفر میکنید پس از وارد شدن به خیابان خاقانی از سمت میدان دانشسرا (بازار تبریز) و پیمودن چند صد متر، این برج نمایان خواهد شد.